در سالهای گذشته دنیای دیجیتال رشد چشمگیری داشته است و شاهد ظهور تکنولوژیهایی بودهایم که توانستهاند زندگی ما را متحول کنند. یکی از این پدیدههای نوظهور، اینترنتاشیا (IOT) است که کاربردهای بسیار زیادی در زمینههایی مانند کشاورزی، صنعت، معماری و… داشته است. با این تفاسیر پیشبینی میشود که تکنولوژی IOT در کمتر از ۳۰ سال آینده به سمتی برود که حدود ۹۰ درصد اشیا و وسایل به اینترنت متصل شوند؛ اما شاید مهمترین کاربرد اینترنتاشیا در آموزش باشد که توانسته است شیوه نوینی از سبک زندگی را ایجاد کند.
آموزش اینترنت اشیا در آموزش از صفر تا صد
در ابتدای زمانی که دنیا به سمت دیجیتال شدن پیش رفت، وسایلی وارد بازار شدند که قیمتشان بسیار زیاد بود. به همین خاطر سازمانها و افراد توانایی خرید سختافزارهایی مانند کامپیوترها را نداشتند و کارها به صورت دستی انجام میشد؛ اما کم کم با گسترش سخت افزارها و تراشههای ارزان قیمت کامپیوترها، امروزه وسایل میتوانند بهراحتی به اینترنت متصل شده و جزئی از اینترنت اشیا شوند و بهراحتی دادهها را با یکدیگر به اشتراک بگذارند.
در دهه اخیر با استفاده از اینترنت اشیا در آموزش تحولی عظیم در کیفیت و سبک آموزش در دانشآموزان ایجاد شد. شرکتهای بسیار زیادی وارد صنعت اینترنتاشیا در حوزه آموزش شدند و این روند در حال افزایش است. اگر شما هم به این موضوع علاقمند هستید در ادامه بیشتر درباره تعدادی از کاربرد اینترنتاشیا در آموزش بیشتر صحبت میکنیم.
کاربرد اینترنت اشیا در آموزش
شاید زمانی که صحبت از ورود اینترنت اشیا به آموزش شد بیشتر افراد لزوم استفاده از آن را درک نمیکردند و به همان روش سنتی خودشان اعتقاد داشتند؛ اما همهگیری کرونا به همه ثابت کرد که تدریس آنلاین میتواند در موارد بسیاری راهگشا باشد.
فواید استفاده از این تکنولوژی این است که برای آموزش همه دروس کاربرد دارد. از دروسی مانند ریاضی و هندسه گرفته تا زبان انگلیسی و گرافیک. همچنین به غیر از بحث آموزشی کاربرد اینترنتاشیا در سیستمهای مبتنی بر اینترنتاشیا مدرسه مانند دستگاههای حضور غیاب هوشمند، سیستمهای هشدار یکپارچه در مدارس، تابلوهای درسی، دوربینها، قفلهای مدرس و… نیز اهمیت پیدا میکند.
آموزش از راه دور
سیستمهای مبتنی بر تکنولوژی IOT یکی از مهمترین کاربرد اینترنتاشیا در آموزش است. این سیستمها دارای ویژگی ذخیره اطلاعات و دستهبندی و فرمولبندی هستند که هر شخصی در هر نقطهای از دنیا امکان دسترسی به آن را باشناسه کاربری و رمز عبور میدهد.
کلاسهای آنلاین، دورههای آفلاین، بررسی زمان صرف شده، سؤالات ارزیابی آنلاین مبتنی بر زمان و… همگی میتوانند به ایجاد یک سیستم جامع برای دانشجویان آنلاین کمک کنند. در کشور ما نیز در دوران همهگیری کرونا بسیاری از مؤسسات آموزشی به سمت این تکنولوژی پیش رفتند. بهعنوان مثال ارائه مطالب به صورت آنلاین، ارزیابی غیرحضوری دانشآموزان جزء مواردی بودند که در آن دوران شرایط ادامه تحصیل را برای دانشآموزان فراهم کردند.
ثبت حضورغیاب خودکار
حضور و غیاب دانشآموزان همیشه یکی از دغدغههای اصلی مدیران مدرسه بوده است. این کار همیشه به صورت سنتی و دستی انجام میشود و زمان زیادی از معلمان و مسوولان مدرسه میگیرد؛ اما با ورود اینترنتاشیا به آموزش مدیران مدرسه دیگر دغدغه بابت این چالش نخواهند داشت. حضور بیومتریک یا بارکد مبتنی بر کد ملی دانشآموز میتواند ثبت خودکار خودکار حضور و غیاب هنگام ورود به مدرسه یا مدرسه استفاده شود. به این خاطر که کد ملی، شناسهای است که برای هر شخصی منحصر به فرد است و اختلالی بابت نامهای مشابه نخواهند داشت.
کاربرد اینترنت اشیا علاوه بر دانشآموزان برای والدین نیز اهمیت دارد. به این صورت که این سیستم میتواند با ارسال پیام مستقیم به موبایل والدین، وضعیت فرزاندانشان را مبنی بر حضور یا عدم حضورشان در مدرسه آگاه میکنند.
از همین تکنولوژی میتوان در مورد حضور و غیاب کارمندان مدرسه مانند معلمان استفاده کرد. کارکنان مدرس میتوانند با استفاده ازشناسه و بیومتریک زمان ورود و خروج خود را ثبت کنند تا مدیر مدرسه از وضعیت حضورشان اطلاع داشته باشد.
ایمنی در محل کار
بسیاری از مدارس فاقد زیرساختهای ایمنی هستند. زیرساختهایی که برای شاناسایی و جلوگیری از مواردی مانند جلوگیری از دزدی، سوء استفاده، تجاوز جنسی و سایر جرایمی که بروز آنها در مدرسه ممکن است باعث فاجعهای جبران ناپذیر شود. در این شرایط اینترنتاشیا در آموزش میتواند به حل چنین چالشهایی کمک شایانی کند.
در حالت سنتی ناظم یا مدیر مدرسه باید به صورت مداوم دانشآموزان را زیر نظر بگیرد؛ اما امروزه این کار توسط دوربینهای هوشمند قابل انجام شود. به این صورت که با استفاده از تکنولوژی IOT هر گونه فعالیت غیرقابل قبولی توسط دوربینهای نصب شده در محیط مدرسه، در محل ثبت و تشخیص داده میشود. همچنین اینترنتاشیا میتواند با این تصاویر ضبط شده دوربین را با یک سیستم شبکهای برای نیروهای مربوطه ارسال کنند تا سریعاً دست به کار شوند.
به عنوان مثال در بسیاری از مدارس پیشرفته سنسورهای مبتنی بر اینترنتاشیا نصب میشود تا در صورت بروز هرگونه آتش سوزی، آژیرها را در موبایل مدیر مدرسه فعال کنند تا او سریعاً نیرویهای آتش نشانی و خدماتی را مطلع کنند.
حفظ امنیت مدرسه
امروزه در بسیاری از خانههای هوشمند، قفلهای الکترونیکی و پیشرفتهای نصب میشود که میتوانند امنیت محیط منزل را تضمین کنند. حال میتوان از این کاربرد اینترنتاشیا در آموزش نیز بهره برد؛ زیرا مدرسه نیز خانه دوم دانشآموزان است و والدین نگرانی زیادی بابت این سلامت فرزاندانشان دارند.
در این شرایط اگر کسی به صورت غیرقانونی به خواهد وارد محیط مدرسه شود و بخواهد قفل در هوشمند را بشکند، حسگرها به کار افتاده و آژیرها به صورت خودکار با افراد مربوط تماس میگیرند. همچنین در همان لحظه نیروهای امنیتی میتوانند محیط مدرسه را تحت نظر بگیرند. این سیستم نه تنها امنیت و ایمنی مدرسه و دانشآموزان را تضمیم میکند بلکه باعث تسکین خاطر مدیران و والدین داشنآموزان میشود.
افزایش تعامل و بهره وری
یکی از مشکلات و ایراداتی که به کلاسهای آنلاین گرفته میشود، عدم ایجاد تعامل و بهره وری مناسب آنها است؛ اما امروزه با ورود اینترنتاشیا به آموزش این مشکل حل شده است. کلاسهای آنلاین مبتنی بر گوشیهای هوشمند، دانشآموزان را تعاملیتر میکنند. به این صورت که آنها قابلیت ایجاد ارتباط را دارند و میتواند سؤالات، ابهامات و آموختههای خود را با معلم و دیگر همکلاسیهایشان به اشتراک بگدارند.
یادگیری مبتنی بر تعامل میتواند به نوبه خود دانشآموزان یک کلاس را نسبت به مشارکت و حضور بهتر در فعالیتها، ارزیابیها علامند کند. به عنوان مثال آنها از طریق اسکن کدهای روی کتابها میتوانند نسخه دیجیتالی کتاب را ببیند و استفاده کنند.
حتی این امکان برایشان فراهم است تا موضوع تدریس شده را دوباره به راحتی از طریق پورتال وب معلمشان ببنید و به تمام مطالب ارائه شده دسترسی داشته باشند. کل این فرآیند از مزایای ورود اینترنتاشیا در آموزش است که باعث افزایش بهره وری و تواناییهای دانشآموزان شده است.
تجهیزات اینترنت اشیا در آموزش
اینترنتاشیا یک موهبت و فرصت فوقالعاده برای آموزش کشور محسوب میشود. با استفاده از این تکنولوژی دانشآموزان میتوانند درسها بهتر متوجه شوند و تعامل بیشتری با مدرس داشته باشند. با این حال برای استفاده از تکنولوژی IOT در آموزش نیاز به یکسری تجهیزات است. این تجهیزات شامل:
تلفن ها و تبلت های هوشمند
زمانی که تلفنهای هوشمند وارد بازار شدند نقدهای بسیاری به آنها وارد میشد؛ اما با رشد تکنوژی برهمگان ثابت شد که به غیر از سرگرمی میتوان از این تکنولوژی برای مصارف مفیدتر هم استفاده کرد.
بهعنوان مثال در دوره اوج شیوع کووید ۱۹ که مدارس غیرحضوری و آنلاین شدند، معلمان از طریق اپلیکیشنهای مختلف دروس را به دانشآموزان تدریس میکردند. همچین با اینترنتاشیا در آموزش پا را فراتر گذاشته و با استفاده IOT دانشآموزان میتواند به مشاهده اشکال و مسائل هندسی بپرزداند یا دروس فیزیک یا شیمی را به صورت سه بعدی مطالعه کنند.
تخته های هوشمند
تختههای قدیمی و گچی علاوه بر کیفیت پایینی که در نحوه نمایش مطالب داشتند، برای سلامتی دانشآموزان و معلمان نیز مضر بودند. حال با ظهور وسایل اینترنتاشیا در یادگیری و آموزش مانند تخته هوشمند، علاوه بر نمایش واضح و باکیفیت مطالب درسی، سلامتی معلمان و دانشآموزان نیز تهدید نمیشود.
بدلیل اینکه تختههای هوشمند میتوانند نقش یک دستگاه مرکزی برای اتصال همه دستگاههای موجود در کلاس را ایفا کنند، بخش مهمی از کلاسهای هوشمند را شامل میشوند. مثلاً در یک کلاس موسیقی هوشمند که استاد در حال تدریس نوشتن و خواندن نتها است، با استفاده از صفحه کلید هوشمند میتواند صدای نتها را در لحظه به گوش هنرجویان برساند تا آنها بهتر و سریعتر با صدای نتها آشنا شوند و نتها بشناسند.
همچنین استاد با استفاده از این تکنولوژی این امکان را دارد تا مشکلات هنرجویان را با سرعت بیشتری متوجه شود و اقدام به رفع آنها کند.
نتایج تحقیقات نشان میدهند که تجهیزات هوشمند تأثیر بسیار زیادی در کمک به افزایش کیفیت یادگیری دانشآموزان داشتهاند، که این آمار پذیرش ۷۰ درصدی تختههای هوشمند طی ۵ سال گذشته در حوزه آموزش و افزایش تعاملات دانشآموزان با این تجهیزات به میزان ۵۵ درصد را نشان میدهند.
جزوات اینترنتی (EBOOK)
دانشجویان معمولاً برای یادداشتبرداری مطالب درسی از جزوات کاغذی استفاده میکنند. به همین خاطر کاربرد اینترنتاشیا در آموزشهای دانشگاهی بیشتر به چشم میخورد. به عنوان مثال از زمانی که جزوات درسی PDF بیشتر شده است و دانشجویان نگرانی بابت هزینه چاپ و احتمال خراب شدن جزواتشان ندارند. تکنولوژی IOT باعث شده است که روش انتقال اطلاعات سریعتر انجام شود و استادان بتوانند منابع درسی را به راحتی با دانش جویان به اشتراک بگذارند.
تجهیزات مخصوص افراد کم توان
تجهیزات و تکنولوژیهای جدید میتوانند شرایط تحصیل را برای دانشآموزانی که مشکلات حرکت، مشکلات شنوایی یا سایر مشکلات جسمانی را دارند بسیار آسانتر کند. تکنولوژیهایی وجود دارند که با اتصال آنها به سیستمهای داخلی مدارس و بهره بردن از آنها میتوان کمک شایانی به این دانشآموزان کرد و تحصیل را برای آنها دلنشینتر کرد. از جمله این تجهیزات میتوان سمعکهای هوشمند، نیمکتهای الکترونیک یا سیستمهای تبدیل گفتار به نوشتار را نام برد.
جمع بندی
در این مقاله از مجله IOT درباره اینترنتاشیا در آموزش و کاربردهای بینظیر آن صحبت کردیم. امروزه با پیشرفت فناوریهای دیجیتالی مانند IOT میتواند به افزایش کیفیت آموزش در کودکان و بزرگسالان بیجامد. در کشور ما هم صنعت اینترنت اشیا پیشرفت چشمگیری داشته است وامیدواریم که در آینده شاهد افزایش مدارس هوشمند بسیاری باشیم.
سؤالات متداول
مهم ترین کاربرد اینترنت اشیا در آموزش چیست؟
آموزش از راه دور، حضور و غیاب آنلاین، افزایش ایمنی.
آیا اینترنت اشیا در آموزش باعث بهره وری می شود؟
بله با استفاده از تکنولوژی IOT تعامل و علاقه دانش آموزان به یادگیری افزایش یافته است.