سیستم کنترل و مدیریت هوشمند روشنایی یک راهکار یکپارچه است که با استفاده از سنسورها، کنترلرها و پروتکلهای ارتباطی پیشرفته، شدت و الگوی روشنایی را متناسب با نیاز محیط و شرایط لحظهای تنظیم میکند. این سیستم در ساختمانهای اداری، صنعتی، مراکز تجاری، انبارها، کارگاهها و حتی فضاهای شهری کاربرد دارد و هدف آن افزایش بهرهوری انرژی، بهبود راحتی کاربران و کاهش هزینههای عملیاتی است.
اهداف و کارکردهای اصلی
تنظیم خودکار شدت نور بر اساس حضور افراد یا میزان نور طبیعی
برنامهریزی روشنایی متناسب با زمانبندی کاری یا رویدادهای خاص
مدیریت مصرف انرژی و کاهش هزینه برق
ایجاد سناریوهای نوری برای بخشهای مختلف محیط (جلسه، کار، استراحت)
پایش و گزارشگیری از عملکرد سیستم برای بهینهسازی
اجزای اصلی سیستم
۱٫ حسگرها (Sensors)
سنسور حضور (PIR, Ultrasonic): تشخیص حضور یا حرکت افراد برای روشن و خاموشکردن خودکار چراغها
سنسور نور محیط (LDR, Photodiode): اندازهگیری شدت نور طبیعی برای تنظیم روشنایی مصنوعی
سنسورهای ترکیبی: ادغام حضور و نور برای بهینهسازی تصمیمگیری
۲٫ واحد کنترل مرکزی
کنترلر قابل برنامهریزی (PLC یا DDC): اجرای منطق کنترلی و سناریوهای نوری
پنل مدیریت: رابط کاربری برای تعریف برنامهها، آستانهها و وضعیتها
قابلیت ارتباط با سیستم مدیریت ساختمان (BMS) یا سامانههای مانیتورینگ صنعتی
۳٫ تجهیزات روشنایی
-چراغهای LED با قابلیت Dimming (تنظیم شدت نور)
-ماژولهای درایور هوشمند سازگار با پروتکلهای DALI، ۰-۱۰V یا KNX
-امکان تقسیمبندی به زونهای مختلف برای کنترل مستقل هر بخش
۴٫ زیرساخت ارتباطی
DALI (Digital Addressable Lighting Interface): پروتکل استاندارد برای کنترل آدرسپذیر چراغها
KNX: پروتکل اتوماسیون ساختمان برای ادغام سیستم روشنایی با سایر سیستمها
Modbus RTU/TCP: اتصال به PLC و مانیتورینگ صنعتی
Zigbee / Bluetooth Mesh: ارتباط بیسیم برای شبکههای روشنایی هوشمند
MQTT: ارسال داده و کنترل از طریق اینترنت یا پلتفرمهای ابری
قابلیتهای هوشمند
Adaptive Lighting: تنظیم شدت نور بر اساس نور محیط و فعالیت افراد
Occupancy-based Control: خاموشی خودکار در صورت عدم حضور
Daylight Harvesting: کاهش مصرف برق با بهرهگیری از نور طبیعی
Scene Control: تعریف سناریوهای نوری برای حالتهای مختلف
Energy Monitoring: پایش لحظهای مصرف برق و ارائه گزارشهای تحلیلی
پروتکلهای رایج
DALI-2: کنترل دقیق هر چراغ بهصورت مجزا
KNX TP/IP: یکپارچگی کامل با سایر سیستمهای هوشمند ساختمان
BACnet/IP: اتصال به BMS و سیستمهای HVAC
Zigbee Light Link: کنترل بیسیم چراغها با مقیاسپذیری بالا
۰-۱۰V: کنترل ساده و اقتصادی شدت نور
در یک ساختمان اداری ۱۰ طبقه، سیستم هوشمند روشنایی با ساختار زیر پیادهسازی شد:
-نصب سنسورهای حضور PIR در هر اتاق و راهرو
-استفاده از چراغهای LED Dimmable با درایور DALI
-اتصال سیستم به BMS از طریق BACnet/IP
-تعریف سناریو: نور ۷۰٪ در ساعات کاری، نور ۳۰٪ در حالت آمادهباش، خاموشی خودکار در عدم حضور بیش از ۱۰ دقیقه
-گزارشگیری ماهانه از مصرف انرژی و بهینهسازی نقاط پرمصرف
نتیجه:
مصرف انرژی روشنایی تا ۴۵٪ کاهش یافت و راحتی کارکنان در تنظیم نور بهبود پیدا کرد.
سیستم کنترل و مدیریت هوشمند روشنایی، با ترکیب حسگرها، کنترلرهای برنامهپذیر و پروتکلهای ارتباطی پیشرفته، نه تنها مصرف انرژی را بهینه میکند، بلکه کیفیت محیط کار و زندگی را نیز ارتقاء میدهد. این رویکرد هوشمند، یکی از مهمترین گامها در حرکت به سمت ساختمانهای سبز و بهرهور است. اگر به دنبال پیادهسازی این سیستم در صنعت خود هستید، همین حالا با شماره های ۰۹۱۲۸۵۷۸۰۴۶ و ۰۹۱۲۰۱۹۱۳۶۸ تماس بگیرید و یا به ایمیل info@iotbiz.ir درخواست خود را ارسال کنید تا مشاوره رایگان دریافت کنید و راهکار مناسب را دریافت کنید.