پرورش آبزیان یکی از مهم‌ترین حوزه‌های کشاورزی مدرن است که نیازمند پایش دقیق کیفیت آب، مدیریت خوراک و کنترل وضعیت زیستی ماهی‌ها و میگوهاست. در سال‌های اخیر، فناوری اینترنت اشیا (IoT) با ایجاد امکان اندازه‌گیری لحظه‌ای پارامترهای حیاتی و اتوماسیون فرآیندهای مزرعه، نقش کلیدی در افزایش بهره‌وری و کاهش تلفات ایفا کرده است. استفاده از حسگرهای هوشمند، شبکه‌های کم‌مصرف و تحلیل داده ابری باعث شده مزارع آبزی‌پروری به سیستم‌هایی داده‌محور و قابل‌مدیریت از راه دور تبدیل شوند.
زیرساخت فنی یک مزرعه پرورش آبزیان هوشمند
۱. حسگرهای کیفیت آب
کیفیت آب مهم‌ترین عامل در موفقیت پرورش ماهی و میگو است. حسگرهای IoT به‌طور مداوم پارامترهای حیاتی را اندازه‌گیری کرده و هر چند دقیقه یک‌بار گزارش می‌کنند:
اکسیژن محلول (DO)
دما (Temperature)
شوری یا EC آب
pH
میزان کدورت (Turbidity)
آمونیاک و نیترات
این داده‌ها از طریق شبکه‌های LoRaWAN، NB-IoT یا WiFi صنعتی به گیت‌وی مزرعه ارسال می‌شوند. پایش لحظه‌ای به کشاورز کمک می‌کند تعادل زیستی آب حفظ شده و از تلفات ناگهانی جلوگیری شود.
۲. گیت‌وی و پردازش لبه‌ای (Edge Computing Gateway)
گیت‌وی نقش هاب مرکزی را دارد و وظیفه جمع‌آوری داده‌ها و اجرای بخشی از تحلیل‌ها را بر عهده می‌گیرد.
در مواقع اضطراری مثل افت شدید اکسیژن گیت‌وی می‌تواند به‌سرعت *هواده اتوماتیک را فعال کند، حتی اگر اینترنت قطع باشد.
این معماری باعث کاهش تأخیر و افزایش پایداری می‌شود.
۳. سامانه ابری و تحلیل هوشمند داده
در مرحله بعد، داده‌ها به یک پلتفرم ابری ارسال شده و با مدل‌های یادگیری ماشین تحلیل می‌شوند. خروجی این پلتفرم شامل موارد زیر است:
تشخیص زودهنگام مشکلات اکسیژن و آلودگی
تحلیل الگوهای رشد و رفتار ماهی‌ها
پیشنهاد زمان مناسب برای خوراک‌دهی
* پیش‌بینی خطرات مانند شکوفایی جلبکی، افزایش آمونیاک یا افت دما
ایجاد نمودارهای زمانی برای مشاهده روند تغییرات
داشبورد مدیریتی اطلاعات مزرعه را روی موبایل و کامپیوتر در قالب نمودار، هشدار پیامکی و نقشه حرارتی نمایش می‌دهد.
۴٫ سیستم‌های خودکار: هوادهی، خوراک‌دهی و کنترل پمپ‌ها
در مزرعه‌های هوشمند، تجهیزاتی مثل هواده‌ها، پمپ‌ها و دستگاه‌های خوراک‌دهی به سیستم IoT متصل می‌شوند. این اتوماسیون به شکل زیر عمل می‌کند:
هواده هوشمند: با کاهش DO به‌طور خودکار فعال می‌شود
خوراک‌ده اتوماتیک: طبق الگوریتم بهینه مصرف خوراک کنترل می‌شود
پمپ‌های آب: هنگام افزایش آمونیاک یا کدورت، تعویض آب را آغاز می‌کنند
دستگاه‌های کنترل دما: در استخرهای سرپوشیده مدیریت حرارت انجام می‌دهند
این ساختار باعث کاهش هزینه خوراک و انرژی و همچنین جلوگیری از استرس زیستی در آبزیان می‌شود.
مزرعه میگو در ویتنام
در پروژه‌ای که در سال‌های اخیر در ویتنام اجرا شد، بیش از ۱۵۰ استخر پرورش میگو به سیستم پایش IoT مجهز شد.
نتایج این پروژه:
کاهش ۳۵٪ تلفات میگو
صرفه‌جویی ۲۵٪ در هزینه خوراک*
بهبود ۱۵٪ رشد متوسط میگو
کاهش قابل‌توجه مصرف انرژی با مدیریت هوادهی هوشمند
این تجربه نشان داد استفاده از IoT می‌تواند کیفیت تولید را به‌طور چشم‌گیری بهبود دهد.
مزیت‌های کلیدی IoT در پرورش آبزیان
پایش ۲۴ ساعته کیفیت آب با دقت بالا
واکنش سریع به بحران‌ها و جلوگیری از تلفات
کاهش مصرف خوراک و انرژی
افزایش رشد و سلامت ماهی/میگو
مدیریت مزرعه از طریق موبایل
تحلیل‌های پیش‌بینی‌کننده برای جلوگیری از آلودگی
امکان مدیریت چند مزرعه به‌صورت یکپارچه
اینترنت اشیا با فراهم‌کردن داده‌های دقیق و لحظه‌ای، پرورش آبزیان را از یک فرآیند سنتی و مبتنی بر تجربه به یک سیستم هوشمند، قابل‌کنترل و پیش‌بینی‌پذیر تبدیل کرده است. ترکیب حسگرهای هوشمند، اتوماسیون تجهیزات و تحلیل داده ابری، مدل جدیدی از آبزی‌پروری پربازده و پایدار ایجاد می‌کند که می‌تواند آینده صنعت را متحول سازد.
اگر به دنبال پیاده‌سازی این سیستم در پروژه‌های صنعتی خود هستید، همین حالا با شماره های ۰۹۱۲۸۵۷۸۰۴۶ و ۰۹۱۲۰۱۹۱۳۶۸ تماس بگیرید و یا به ایمیل info@iotbiz.ir درخواست خود را ارسال کنید تا مشاوره رایگان دریافت کنید و راهکار مناسب را دریافت کنید.